probna

	Sign In Sign-Up

Home

Karikature
To je to

Impresum

11. broj,
Maj 2000

Da se ne zaboravi - Leon Jozef Finci

Zanimljivosti iz Jevrejskog svijeta

Sveti otac i praotac Avram

Tokom posete Egiptu, papa Jovan Pavle II obišao je hrišæanski manastir Svete Katarine na Sinajskoj gori, koji se ubraja u najsvetija hrišæanska mesta. Tom prilikom papa je u svom govoru ukazao na znaèaj Avrama u monoteistièkim religijama, naglasivši da Avram nije samo pratioc Jevreja, veæ i pratioc hrišæana. Istina, u hrišæanskoj liturgiji pominje se Avram, ali, uprkos tome, kako istorija kazuje, Jevreji su bili dugo vremena progonjeni i masakrirani. Ovog puta, papa je ispoljio veliku odluènost da svim hrišæanima ukaže na znaèaj Avrama i na potrebu da se prema njemu odnose sa krajnjim poštovanjem. Posle ovog govora, jedan italijanski novinar - komentator se upitao: da li je to tek uvod u još intenzivnije nastojanje da se izmeðu judaizma i hrišæanstva izgrade mostovi koji æe definitivno ukloniti jaz izmeðu dve biblijske religije?

SR JUGOSLAVIJA

Vi nama šolet mi vama film

JO Novi Sad kao domaæin izuzetno lepog i poseæenog druženja, nazvanog “Šolet 2000”, zadobila je sve simpatije èlanova JO Zemun koji su tog dana bili njihovi gosti. u znak zahvalnosti i seæanja na lepo provedeno vreme u Novom Sadu, predsednik JO Zemun je, posle sednice Izvršnog odbora Saveza, koja je održana u Novom Sadu, uruèio predsedniku JO Novi Sad Tihomiru Ungaru dokumentarni film nazvan “Šolet 2000”. Film je realizovala ekipa JO Zemun sa glavnim snimateljem Nenadom Fogelom na èelu. Uz stisak ruke, pao je dogovor i za sledeæu godinu - Vi nama Šolet 2001, mi vama film. Šalom.

Projekt “Jevrejske matiæne knjige”

U Beogradu su do Drugog svjetskog rata u Rabinatu sefardske i aškenaske jevrejske opštine voðene matiène knjige roðenih, vjenèanih i umrlih, a postoji èak i jedna knjiga razvedenih aškenaza. Poslije Drugog svjetskog rata, odlukom vlasti i donošenjem zakonskih propisa o voðenju matiènih knjiga, ta praksa nije nastavljena, a jevrejske matiène knjige su predate beogradskoj Opštini Stari grad gdje se i danas èuvaju i prema potrebi koriste.
Ideja za ovaj projekt potekla je od Ženi Lebl iz Tel Aviva, dugogodišnje saradnice Muzeja. Zahvaljujuæi inicijativi i sponzorstvu Haima Mileta Pikasa iz Karakasa (Venecuela), nekadašnjeg Beograðanina, Jevrejski istorijski muzej je, u saradnji sa izraelskim Institutom za dijasporu, 1993. godine zapoèeo rad na velikom projektu prenošenja jevrejskih matiènih knjiga u elektronski oblik. Tada je bilo planirano da se knjige snime na video-kasete, a u drugoj fazi, u Institutu za dijasporu, da se svi snimljeni podaci prebace na kompakt disk u video formatu. U institutu za dijasporu program je vodila dr Mina Rozen.
Cilj projekta je bio dostupnost podataka iz starih matiènih knjiga svakom pojedincu, bez obzira na to u kom se dijelu svijeta nalazio. Još znaèajnija od toga je zaštita tog za današnju jevrejsku zajednicu neprocjenjivog blaga od propadanja ili nestanka u nesreæama koje rijetko zaobilaze ovaj prostor.

o
Istorijski razvoj muzike u Izraelu
Preko muzike
prenosila se tradicija

Prema prouèavanju profesora Jvachim Baunn-a, istorija muzike u Izraelu datira 3.000 godina. Na osnovu biblijskih tekstova i arheoloških fundusa vršena su ispitivanja primjene muzièkih instrumenata. Poznata je slika iz Biblije “Kralj David svira na liri”. Pronaðeno je 700 dokumentarnih uzoraka, mnogo crteža, gravura u kamenu, kao i starih muzièkih instrumenata. Biblijski tekstovi pružili su korisne informacije.
Uz ljubavne pjesme, dugo vremena se svirala flauta. Zajedno sa orguljama korišten je klarinet kao obavezan instrument. Kao važniji instrument bio je klepetaljka uz zvonèiæe, školjke ušne, èegrtaljke, kastanjete, a kasnije trube i udaraljke što je vremenom zamijenjeno rogom-šafar.
Nakon razaranja Drugog hrama u dijaspori muzika poprima nacionalni karakter èak i kada je pisana za korištenje u sinagogi. Preko muzike prenosila se tradicija, prestavljala izraz èežnje i želju povratkom u Svetu zemlju.
U XVII vijeku sa poèecima emancipacije, muzika se djelomièno odvaja od religije. Škole za sekularnu muziku postojale su u Rusiji, SAD i Švicarskoj, a vrhunac razvoja postignut je u Izraelu. Izraelsko-jevrejska muzika ima posebne karakteristike samo u Izraelu, jer su svi kompozitori donosili u svojim kompozicijama svojevrsno muzièko sjeæanje. Profesionalizam u muzici naglo se razvio, tako da skoro u svakom gradiæu postoji Simfonijski orkestar. Smatra se da je izraelska Filharmonija jedna od najboljih u Svijetu.
Prema Max Brad-u “Muzika Izraela” (1951.) postoji više izvora koji su znaèajni za stvaranje ove muzike. To su; sinagogalne pjesme, nacionalne pjesme istoènoevropskih Jevreja, specifièan uticaj raznih zemalja i škola iz kojih dolaze muzièari, poseban uticaj palestinskog naroda Alfred Einstein izjavio:”Posebnost jevrejske muzike je u tome što je nerazumljiva”.

Kako preživjeti?

Kuhinja JO radi punom parom. Radnim danima se isporuèuje 160 obroka. Neki pojedu ruèak u trpezariji opštine, gdje su stolovi lepo postavljeni, a atmosfera domaæa. Mnogima, nažalost, to je jedini obrok u toku dana.

Posjeta prestavnika SOHNUTA

Krajem januara , jevrejsku opštinu su posetili predstavnici Jevrejske agencije (Sohnuta) Karolj Ungar, rukovodilac odeljenja u toj organizaciji za buvše socijalistièke zemlje, od Poljske do ruskih obala Tihog okeana, kao i Josi Koitaru i Èeda Poper. Prisutne su obavestili o svojim aktivnostima i planovima, napominjuæi da planiraju omoguæavanje besplatnog školovanja za zainteresovanu srednjoškolsku omladinu u Izraelu, kao i nastavak posete Izraelu.

Dva jezika po izboru

Zahvaljujuæi donatorima (La Benevolencije), u prostorijama JO se održava nastava ivrita i engleskog jezika. Ima mnogo kandidata.

Prièom protiv side

Omladinci JO se druže i u okviru Omladinskog kluba, koji se sastaje svake druge subote od 18 sati.Na poslednjem sastanku su gledali “Filadelfiju”, da bi posle toga razgovarali o AIDS-u. Uvodno predavanje održala je Milena Popadiæ.

Kuæna projekcija

U kuæi porodice Adamoviæ, 6. februara prikazana je kaseta sa Sohnutovog programa putovanja po Izraelu. Projekciji, druženju i posluženju prisustvovalo je osam èlanova JO Niš.

PISMA

Ljeto budi sjeæanja

Poslednji put, na moju i našu veliku radost, okupili smo se na zajednièkom letovanju u Pirovcu 1990. godine. Sa neizmernom nostalgijom priseæam se dana druženja u Pirovcu, koji su mi uistinu prirasli za srce i sa setom razmišljam o prohujalom vremenu.
Isto tako, rado se seæam i letovanja u Rovinju, Cresu, Malom Lošinju, Malom Zatonu i davne 1968. godine u Beèiæima. Još kao omladinac, upoznao sam prijatelje: Šitu Šalom, Mosku Papo, Davida Kamhija, Ašera Volaha, Sašu Kerenjina, Tihomira Ungara, Ivana Šefera, sestre Danon iz Sarajeva, Simona Binenfelda, Tildu Danon, Slobodanku Petroviæ, Veljka Kona.
Dakle, naviru seæanja na zajednièke dane provedene u Pirovcu i drugim letovalištima Saveza. Iskreno smo se, meðutim, nadali da æemo se 1991. godine ponovo sresti, ali je rat srušio naša nadanja.
Uz sve nedaæe koje su se dogodile u minuloj godini, verujem da svim èlanovima jevrejske zajednice u suženoj Jugoslaviji nedostaje letovalište kakvo je bilo u Pirovcu. Vreme u kojem živimo jeste teško, ali sa svoje strane, u ime svih istomišljenika, bezrezervno apelujem da se èlanovi jevrejske zajednice izjasne o moguænosti letovanja na Crnogorskom primorju ili negde drugde. Mislim da bi bilo najbolje da to uèinimo putem ankete. /Andrija Sekelj, Sombor/

o
Tri odlaska
za veliku prazninu

Ove zime, umrle su tri poznete liènosti iz jevrejskog svijeta. Jedan je Žak Sipel (88), umro u Parizu, urednik poslednjeg jidiš lista u Francuskoj, Unzer Vort (Naša reè); zbog malog broja pretplatnika i èitalaca list je prestao da izlazi pre èetiri godine. “Na groblju ima više mojih èitalaca nego pretplatnika”, rekao je Sipel, sin rabina iz današnje Ukrajine; u Francusku je došao 1938. Za vreme II svetskog rata spasao se bekstvom u Švajcarsku, dok su mu roditelji i cela porodica stradali u holokaustu.
Drugi je Tomas F. Lambert (85), umro u Bostonu, amerièki advokat i povremeno, kao docent, predavaè na Pravnom fakultetu Univerziteta u Sofolku (SAD). Njegovo ime postalo je poznato onda kada je pripremao dokumenta za Nirnberški proces.
Treæi je Miron Sima (97), umro u Jerusalimu. Postao je poznat 1961. godine. Prilikom suðenja Ajhmanu, kada je u sudskoj sali naèinio niz crteža “ubice iza pisaæeg stola”. Roðen u Ukrajini, od 1923. živeo je u Drezdenu. Proslavio se svojim socijalno-krituèkim crtežima o jevrejskim izbjeglicama, kao i crtežima pod naslovom “6,2 miliona nezaposlenih”. Kao poslednji jevrejski umetnik pre nacistièke ere, 1932. dobio je nagradu za svoju sliku “Oštraè noževa” i prodajom tog svog dela finansirao je 1933. odlazak u Palestinu, gdje je, pored ostalog, radio kao nastavnik na “Becalel” umetnièkoj akademiji u Jerusalimu. /Bg.B./

ÈEÈENIJA

Milion dolara nije plaæeno

Krajem prošle godine, èeèenski otmièari pustili su, posle šestomeseènog zatoèeništva, 18-godišnju Lauru Lihtman, izraelsku državljanku, koja je bila došla u posetu svojoj porodici u Nalèiku, na Kavkazu. Za nju je tražena otkupnina od milion dolara, ali izgleda da nije plaæena.

IZRAEL

Umrla Ofra Haza

U Tel Avivu je u 42. godini umrla pjevaèica Ofra Haza.
Ona je posljednjih dana bila u kritiènom zdravstvenom stanju, pa je boravila u bolnici, gdje je umrla.
Ofra Haza bila je najpoznatija zvijezda srednjeg istoka. Uzroci smrti još se ne znaju.

Prvi arapski lider
na poštanskoj marci Izraela

Pošta Izraela je 15. februara 2000. godine pustila u opticaj poštansku marku od 4,40 šekela na kojoj je prikazan lik jordanskog kralja Huseina. Ovo je ujedno prva marka Izraela na kojoj je prikazan lider jedne arapske zemlje. Marka ima za cilj da obilježi godišnjicu smrti jordanskog kralja i istakne njegov dugogodišnji konstruktivan i human pristup rješavanju problema u ovom dijelu svijeta.

Evropa u Izraelu

U Berlinu je održan prvi “evropsko-izraeski dijalog”. Na inicijativu lista Di Velt (Die Welt) okupili su se politièari i privrednici iz Njemaèke, Francuske, Britanije i Izraela. Uèestvovao je i njemaèki kancelar Gerhard Šreder, koji je najavio namjeru svoje vlade da podstakne privatne investicije u Izraelu i na palestinskoj teritoriji, kao i regionalnu saradnju izmeðu Izraela i njegovih arapskih susjeda.

Marke za povratak

Libanska pošta vraæa pisma iz Francuske na kojima su marke izdate povodom pola veka od uspostavljanja diplomatskih odnosa izmeðu Izraela i Francuske.

David u Crvenom krstu

Meðunarodni komitet Crvenog krsta priprema se da u èlanstvo primi i “Magen David Adom”. Tako bi amblem crvene Davidove zvezde postao ravnopravan sa crvenim krstom i crvenim polumesecom. Pre više od pola veka, 1949., kada su odreðivani amblemi, takav predlog je odbijen. Inaèe, MKCK preispituje svoju ulogu tokom i odmah posle II svetskog rata, jer je osumnjièen za saradnju s nacistièkom Nemaèkom.

U gostima na BITEF-u

Baletska grupa “Combina Dance” iz Izraela otvorila je 33 beogradski Internacionalni festival (IX. 1999.) izvoðenjem “Kriatshma religiozne predstave o nereligioznoj osobi”. Koreograf ovog savremenog baleta Amir Kolben iz Jerusalima poznati je uspješan pjesnik- Amir Obra.

Kralj David za Kirka Douglasa

Filmski veteran Kirk Douglas primio najveæe priznanje države Izrael “Kralj David” koji mu je uruèio lièno premijer Izraela Benjamin Natanyahu. Na prigodnoj svaèanosti, koja je održana na Beverly Hills-u, premier je ukazao na humanitarnu aktivnost Douglas-a u pogledu Izraela što je zvanièno prestavljeno od strane “Jerusalem Fund Aish Ha Torah”. Glumac se oporavlja uz njegu svoje supruge obolivši od embolije zbog èega je paralizovana jedna strana njegovog lica.

Izjavili su... Zapisano je...

Bashevis Singer
- Sumnja participira u svakoj religiji. Svi religiozni mislioci bili su sumnjièavi.
Frantz Kafka
- Svaka revolucija vremenom izvjetri, a sobom ostavlja trag za novu birokratiju.
William Shannon
- Iskustvo pretpostavlja da prvo pravilo u politici glasi: Nikada ne reci “nikada”, Ljudska oštroumnost sposobna je za manevrisanje i kompromise tako da može sutra usvojiti ono što je još juèer izgledalo sasvim nemoguæe.
Charlie Chaplin
- Na kraju, sve je šala.

Miss Israela Rania Rasian

Rania Rasian nosi krunu kraljice ljepote na posljednjeg takmièenja u Izraelu. Rania Rasian (21), arapska djevojka - pobjednica, primila je ovo priznanje sa rijeèima: “Nije važno dali je Kraljica ljepote Arapkinja ili Jevrejka, važno je da možemo pokazati svijetu da smo sposobni živjeti zajedno u harmoniji.

Papa zamolio Jevreje za oproštaj

Jerusalem-Papa Ivan Pavao Drugi je, moleæi se kod Zida plaèa u Jerusalemu, svetog mesta judaizma, zamolio Jevreje da oproste grijehove koje su kršæani vijekovima èinili protiv tog naroda, prenosi Rojters. “Duboko smo ožalošæeni ponašanjem onih koji su tokom historije uèinili za vaša patnje i, moleæi za oproštaj, želimo da se založimo za iskreno bratstvo sa narodom Zavjeta”, rekao je Papa. On se susreo i sa velikim jerusalemskim muftijom Ikrimom Sabrijem. Palestinci su iskoristili ovu posjetu da pokažu prkos izraeskoj kontroli nad gradom puštajuæi u zrak balone s bojama njihove zastave i prenoseæi preko zvuènika na arapskom jeziku parolu “Jerusalem je naš”. Papin susret sa Sabrijem obilježio je posljednji dan njegovog hodoèašæa po Svetoj zemlji.

AUSTRALIJA

Olimpijada je poèela sa spomenikom

Australija je na mestu gde æe se održati olimpijske igre 2000. godine podigla spomenik jevrejskim sportistima ubijenim 1972. godine u Minhenu, gde su uèestvovali na olimpijadi. Na spomeniku, èiju su izgradnju finansirala peterica biznismena, urezana su imena 11 žrtava.

JUŽNA AFRIKA

Jevrerji u brojkama

Prema statistièkoj analizi s poèetka prošle decenije, u Americi æe poèetkom 21. veka tek jedno od èetvero dece iz mešovitih brakova biti jevrejski vaspitno; u drugim krajevima tako æe biti vaspitano dvoje dece. Na kraju veka, u dijaspori živi 8 do 8,5 miliona Jevreja, od toga 5,7 u SAD, pola miliona u Francuskoj i isto toliko na teritoriji bivšeg Sovjetskog Saveza. Ostali žive u Kanadi (oko 360.000), Argentini (200.000), Brazilu (100.000), Nemaèkoj i Južnoj Africi (po 100.000) itd. Prof. Serðo Dela Pergola, demograf sa Hebrejskog univerziteta u Jerusalimu, smatra da æe se u narednih 80 godina broj Jevreja u dijaspori smanjiti na oko 2-3 miliona, a od tog broja u SAD æe živeti 1 do 2 miliona. “Ako se zadrži trend malih porodica i asimilacija, u narednih 30- 40 godina pad æe biti spor, a onda æe se ubrzati”, smatra prof. Dela Pergola. Osamdesetih godina 21. veka u Rusiji neæe biti više od 50.000 Jevreja, a slièna æe biti situacija i u Francuskoj, kaže ovaj demograf Bernard Vaserštajn, istorièar u Oksfordu i autor knjige “Dijaspora koja nestaje”.On raèuna da u Velikoj Britaniji godišnje umire 2-3.000 više Jevreja nego što se raða, a to se zapaža i u drugim evropskim zemljama; takav trend se uoèava èak i u ultrareligioznim sredinama, gde ima više porodica sa petero umesto osmero dece, kakav je pre bio sluèaj.
Drugi struènjaci nemaju tako pesimistièke prognoze. Po jednom nalazu, amerièko jevrejstvo može se podeliti u tri grupe: 20% veoma vezano za jevrejstvo, 40% delimièno, a 40% je relativno daleko od jevrejstva i živi prtežno u mešovitom braku. Upravo ona srednja grupa je odluèujuæa: vezana je za obièaje i tradiciju, šalje decu u jevrejske predškolske ustanove, u jevrejska letovališta, održava Bar Micvu i venèanja po verskom obredu. Meðutim, za Izrael su znatno manje vezani nego njihovi roditelji i stoga organizovano jevrejstvo mora mnogo fleksibilnije da prilazi toj grupi nego ikada ranije.

Uslovi života Jevreja u Južnoj Africi

Nakon završetka apartheida u Južnoj Africi dogaðale su se ogromne promjene. Brojne i razlièite jevrejske zajednice dobro organizirane sa sposobnim rukovodstvom, morale su se adaptirati na minoritornu poziciju u zemlji u kojoj politièku snagu èine Afrikanci-crnci. Institute for Jewish Policy Research-London u saradnji sa Kaplan Centre of the University of Cape Town, èiji je direktor Milton Shain uradili su ozbiljnu Studiju o životu Jevreja u Južnoj Africi. Istraživaèki tim sastavljen je od eminentnih struènjaka ( profesora i nauènika). Autori Studije pružili su pregled interesantnih podataka dr Jacqnelin Golberg (èlan tima) nakon završene posjete Južnoj Africi i obilaska Jevrejskih zajednica prezentirala je rezultate razgovora sa liderima Jevrejskih opština, akademicima, studentima Univerziteta u Cape Town, kao i prestavnicima u Vladi.
Uglavnom ispitivanja pokazuju da jevrejsko stanovništvo živi u turbulentnom socijalnom i politièkom podneblju, gdje se razvija novo demokratsko društvo sa zdravijom ekonomijom za što su oni osposobljeni i visoko kvalifikovani. Njihovo mišljenje o eventualnom planskom emigriranju iz zemlje u kojoj žive, pokazuje da veæina Jevreja nema ozbiljnu namjeru da napusti južnu Afriku. Kao glavni razlog strijepnje navode liènu nesigurnost i brigu za svoju imovinu radi kriminala. Meðutim veæina smatra da je obaveza Jevreja- pomaganje ljudima koji trpe od diskriminacije. 65% anketiranih izjavljuje da æe se život u Južnoj Africi znatno poboljšati u toku iduæih pet godina, a time i položaj Jevreja u društvu.

Globalni pokazatelji ispitivanja

Grupni identitet Jevreja je razlièit. Oni se osjeæaju u svom jevrejstvu kao ortodoksni ili cionisti:
-više Jevreji 45%
-istovremeno Jevreji 47%
-više Afrikanci 7%
-naodluèni 1%
Plansko iseljavanje Jevreja ne pominje se. Pojedinaèni razgovori sa èlanovima Zajednice pokazuje:
-žele i dalje da žive u Južnoj Africi 72%
-žele živjeti negdje drugdje 27%
-ne znaju gdje žele živjeti 1%
Èlanovi Zajednice mlaði od 30 godina izjavljuju:
-ne vide svoju buduænost u Južnoj Africi 87%
-neodluèni su 8%
-ostaæe u zemlji 5%
Sagledavanje buduænosti Jevreja u Južnoj Africi:
Nakon 20 godina postojaæe jaka sposobna jevrejska zajednica:
-da 22%
neodluèni 17%
-ne 61%
Jevrejsku zajednicu saèinjavaju èlanovi starijeg doba:
-da 66%
-naodluèni 12%
-ne 22%
n Institute for Jewish Policy Research - London /Automn 1999./

SAD

Odnos rabina prema nastranim

Krajem marta ove godine, na godišnjem sastanku reformskih rabina Sjedinjenih Država u Severnoj Karolini, raspravljaæe se o jednoj izuzetno kontraverznoj temi: da li rabini imaju pravo da “venèavaju” osobe istog pola (homoseksualce i lezbejke). Ne samo jevrejska javnost i ne samo u SAD sa velikim interesovanjem oèekuje zakljuèke tog sastanka.

AUSTRIJA

CHAIM SOUTINEA
Ekspresionisti iz Pariza

Jevrejski Muzej u Beèu obilježava desetogodišnji jubilej postavljanjem jedne izuzetne izložbe. “Chaim Soutine, Francuski ekspresionist” je naslov opsežne izložbe na kojoj se u Beèu od 8. marta do 4. juna 2000. godine mogu prvi put vidjeti najznaèajnija djela ovog umjetnika iz svih perioda stvaranja: portreti, krajolici i njegove èuvene slike životinja, koja su za ovu izložbu stavili na raspolaganje kolekcionari iz cijelog svijeta. Soutine, roðen 1893. godine u Smilowitschi u Litvaniji, za života je važio za autsajdera. Danas se njegovo ime spominje uz Marc Chagalla i Italijana Amadea Modigliania. Iz siromaštva Soutine bježi za Pariz da bi tamo napravio karijeru, karijeru koja je bila kako neobièna tako i tragièna- Soutine bježi u Pariz, kao Jevrej progonjen za vrijeme rata, umire u “njemaèkom” Parizu 1943. godine. Njegova tragièna sudbina je dovela do nastanka mnogobrojnih legendi vezanih za biografiju ovog ekspresioniste, a koji u Austriji uopšte nije bio poznat.
Soutinea nema u Austriji ni u jednoj kolekciji, a njegova djela u Beèu nisu još nikada izlagana. Sada, kada Jevrejski muzej grada Beèa nadoknaðuje propušteno radi se o odavanju dužnog poštovanja jednom od najznaèajnijih predstavnika “Ecole de Paris” jevrejskog porijekla, o èijim slikama i istorièari umjetnosti još uvijek vode kontraverzne diskusije i kome je teško odrediti mjesto. Kao dodatni kontrast izloženi su i izabrani radovi dvojice austrijskih umjetnika, èiji ekspresivni stil ukazuje na Soutinea kao referentnu velièinu: Soutineovog savremenika Jean Eggera i akcioniste Hermanna Nitcha.

Prije kratkog vremena “Jewish Museum” New York je Chaim Soutineu posvetio obimnu izložbu, koja se nakon toga mogla vidjeti u Los Angelesu u Cincinnatiu. To je bila najznaèajnija sveobuhvatna izložba u posljednjih petnaest godina. Za kuratore Soutinea važi za “drugaèijeg ekspresionistu” (“the expressionist with a difference”). Ova kratka formulacija “ekspresioniste u Parizu” sadrži u sebi puno Souitineove opreènosti: tu je Pariz, grad elegancije, kolijevka impresionizma, metropola koja je iznjedrila Paul Cezannea i kubizam, a tamo ekspresionizam sa svojim nemirom i ratom boja, èiji je “novi humanizam” primarno konotirao kao njemaèki fenomen. Za Jevrejski muzej Beè dovoljan povod da se sa evropskog stanovišta iznova tematizira o pariskom ekspresionisti.
Chaim Soutine je prvih godina živio u krajnjoj bijedi u Parizu, a onda je preko noæi postao poznat u svijetu kada je amerièki milijarder Albert Barnes 1922. godine, odjednom otkupio 52 umjetnikova rada. Vijest da je Barnes “ispraznio” Soutineov atelje bila je tema dana i obezbjedila mu sigurno mjesto na galerijskoj sceni. Zahvaljujuæi Barnesu Soutine je u USA bio rano zastupljen na mnogobrojnim grupnim izložbama, više puta èak u MOMA u New Yorku. U velike uspjehe ubraja se i prva samostalna izložba 1935. godine u Chicago Arts Clubu. Bila je to dinamika koja je imala povratnog efekta i na Pariz. To je ostalo i do današnjeg dana tako da je Soutine u USA i Francuskoj daleko poznatiji nego u drugim zemljama.
Od 1919. godine Soutine slika krajolike zahvaljujuæi kojima dospijeva meðu vodeæe evropske ekspresioniste. Slike krajolika nastale su u Ceretu- Soutine je tamo preselio na nagovor svoga galeriste. To je jedno malo mjesto u Pirinejima, nedaleko od španske granice. Mjesto su kao slikarski motiv veæ ranije “otkrili” Picasso i Braque. Kubistièko je Soutineovim slikama strano.
Sredinom dvadesetih godina on slika prizore koji su mnogim ljudima ostali upeèatljivom sjeæanju, èak i onda kada su veæ odavno zaboravili ime Soutine. Slike mrtvih volova, zaklanih, oderanih, obljivenih krvlju i prepolovljenih, koji èarolijom poteza kistom, èini se, još jednom trzaju u samrtnome hropcu, krvavo-crvene metafore postojanja èovjeka. Za Soutinea postoji senzacija mesa, on želi da ga prikaže potpuno drugaèije nego što je to uobièajeno. Toplo meso koje se još puši, još trenutak prije to je bio žovot, sada samo beživotna masa, u sljedeæem trenutku je na kuhinjskom stolu. Za Soutinea, kao slikara za koga je meso postala tema, to je imalo široko znaèenje: jelo i meso kao meðuspona života i smrti, arheotipski kao metafora užitka i bola.

ŠPANIJA

Porijeklo stanovnika Andaluzije

Potomci robova
Abessandro Stella iz Centra za historijska istraživanja u Parizu smatra da su Andaluziju naseljavali afrièki robovi u toku 15-18. vijeka. Na Iberijsko poluostrvo stiglo je oko 800 hiljada robova u periodu 1450-1750. godine, od kojih je jedan dio tzv. “Libertas” kasnije odselio natrag u Afriku. Rezultate svojih istraživanja A. Stella je iznio na skupu eksperata kao tezu “Afrikanci na Iberijskom tlu” u novembru 1999. godine.
U Španiji je malo poznata èinjenica da su se potomci robova iz Afrike rodbinski vezali sa domaæim stanovništvom. Veliki dio robova umro je u Andaluziji ne ostavivši potomstvo. Meðutim dobar dio domaæeg stanovništva stupio je u kontakte sa crnkinjama ili mulatkinjama, tako da je u toku 16. i 17. vijeka 10% stanovništva u Sevilli bilo afrièkog porijekla, a Cadizu èak 20% na južnom dijelu Španije.

Nacionalisti kupuju selo
Selo Los Pedriches nedaleko od Valencije napustili su stanovnici prije 20 godina. Prije nekoliko godina vlasnici naselja od 8 starih kuæa prodali su dvojici Italijana ne znajuæi da æe naselje poslužiti za potrebe desnièarsko-radikalno orijentirane grupe ljudi koji su direktno povezani sa britansko-ekstremiènom grupacijom “The Third Position”. Nakon useljavanja ispisali su nacistièke parole na zidovima kuæa. Policija je obaviještena od Scotland Yarda iz Engleske da je ova grupa pod sumnjom za nerede i poturanja bombi u lokale stranih državljana.
Prestavnici nevladine organizacije u Španiji - protiv rasizma izjavili su u Valenciji da je ova grupa jedna od najopasnijih ekstremnih grupa koncentriranih u Španiji. Èlanovima internacionalne grupe nacista ovaj kamp služi za odmor i za druge aktivnosti koje se odvijaju i van Španije.

Kulturna zbivanja u Španiji i Jevreji
Slikarstvo
Marc Chagall

- Izložba sjeæanja na Rusiju
U prostorijama Fondacije Juan March u Madridu održana je izložba “Marc Chagall - jevrejska tradicija” sa postavkom od ukupno 41 slike raðene u periodu 1909 -1976. godine. Prvi put je u Španiji prikazan Opus arhitektonskih i scenskih dekoracija koje je ovaj rusko-francuski umjetnik uradio za Jevrejsko pozorište u Moskvi.
Chagallova umjetnost predstavlja posebnu tipologiju. On je kreator veoma osobenog stila. Radovi ovog umjetnika proizvod su sjeæanja na život koji je proveo u Rusiji uz jevrejski folklor i Bibliju.

Literarne
publikacije
- Eichmann en Jerusalem - Hannah Arendt
Ozbiljna studija o Holokaustu za vrijeme nacizma. Kao tema uzet je sudski proces koji je 1961. sproveden nad Adolfom Eichmannom i analiza o progonima Jevreja.
El Testamento ,autor John Grisham
Sve njegove novele su ekranizovane. Protagonista ove novele je stari multimilioner koji želi odreðivati sudbinu èlanova svoje porodice i poslije smrti.
Viaje a Marruecos .autor Charles de Foucanld
Klasièno putopisno literarno dijelo. Autor je obišao onaj dio Maroka, koji je najmanje gostoljubiv prema strancima, preobuèen jevrejskog rabina. Knjiga je mnogo više nego vodiæ, to je pravi etnološki traktat.
Moises, autor Gerald Messadic
Poznata je legenda o Mojsiju, ali šta je prava istina o ovom gigantskom osnivaèu jednog cijelog naroda i religije. Nepoznati su putevi kao i liènosti koji su predvodili Jevreje i sproveli ih dalje od Crvenog mora.
El Circulo Macico ,autor Katherine Neville
Njegova udovica Diona Goula, nekadašnja balerina, bila je uvijek njegov najveæi oslonac. Od èetvero djece ,Jeremy renomirani pijanista postigao je znaèajne uspjehe, te se ubraja meðu najveæe umjetnike.
Musica de Brams
Itzhak Perlman i Carlo Marin Giulini sa Simfonijskim orkestrom iz Chicaga interpretiraju koncert za violinu Brams-a sa velikim tehnièkim pristupom muzici.

Filmska produkcija
-U Andaluziji je poèelo snimanje filma “Don Qnijote” u vrlo ambicioznoj koprodukciji sa poznatim protagonistima iz svijeta filmske industrije. Sadržaj filma zasnovan je na noveli Miguel de Cervantes-a, pretrpio je neke izmjene, poštivajuæi svima poznatu historijsku temu. U nekim scenama prikazuju se dogaðaji iz nešto starijeg vremena nego što ih je objavio genijalni plemiæ iz La Mancha - Miguel de Cervantes.
Prikazivanje filma trajaæe 4 sata, a emitirat æe se kao televizijska mini serija.

Pozorište
-Musical !El hombre de la Mancha, izveden je u pozorištu Lope de Vega u Madridu sa velikim uspjehom. Muzièka predstava “Èovjek iz La Manche” sa odliènom glumaèkom interpretacijom poznatih likova “don Qnijote”, Dulcine i ostali uspjeli su da ožive sjeæanje na nezaboravnog Miguel de Cervantes-a.

Nazad gore È